Slide

Meedoen en erbij horen: Maatschappelijke participatie van jongeren met een licht verstandelijke beperking

Over de JOIN-bouwsteen van Jeroen Knevel en Jean Pierre Wilken

Jean Pierre Wilken en Jeroen KnevelHoe kan de participatie van jongeren met een licht verstandelijke beperking worden vergroot en het risico op sociale uitsluiting van deze groep worden verkleind? Deze vragen staan centraal in de JOIN-bouwsteen van Jean Pierre Wilken en Jeroen Knevel dat vanuit de Hogeschool Utrecht wordt uitgevoerd. Bekend is dat veel jongeren met een licht verstandelijke beperking moeite hebben op school, werk en het onderhouden van sociale contacten. Een deel van deze jongeren maken school niet af, vinden geen werk en hebben weinig of geen steunende sociale contacten. Groot risico is dat zij niet de nodige steun weten te vinden en zodoende in problemen geraken: isolement, armoede, geen gebruikmaken van voorzieningen die positief bijdragen aan de gezondheid, criminaliteit enzovoorts. Ze raken tussen wal en schip en zijn niet zichtbaar.

Wilken en Knevel doen onderzoek naar de manier waarop deze jongeren ondersteund kunnen worden en (weer) kunnen deelnemen aan de samenleving. De focus ligt daarbij op een wijk in Utrecht Noord-West. Samen met relevante partners en vooral ook met de jongeren zelf gaan zij de komende tijd op zoek naar manieren waarop de handelingsperspectieven van deze groep kunnen worden vergroot en welke inrichting van de sociale infrastructuur deze jongeren kan opvangen en ondersteunen richting participatie. Het meedoen en erbij horen begint in deze bouwsteen dus al bij het onderzoek zelf.

Ontwikkelwerkplaatsen

Daarbij wordt gewerkt vanuit het idee van ontwikkelwerkplaatsen of ‘living labs’ om kennis en informatie te ontwikkelen. In deze ontwikkelwerkplaatsen participeren vertegenwoordigers van verschillende partijen, zoals buurtteams, het leger des heils, scholen die zich richten op mensen met een verstandelijke beperking, welzijnsorganisaties en de gemeente.  Gedurende ruim een jaar zal deze groep acht keer bij elkaar komen om samen een vraagstuk verder uit te pluizen en te inventariseren wat daarmee in de praktijk gebeurt en hoe de praktijk er adequaat antwoord op kan geven.

Ook de jongeren met een beperking zelf worden uitgenodigd zodat zij kunnen vertellen hoe zij gebruik maken van de voorzieningen die er zijn in de wijk en hun ervaringen met de (on)toegankelijkheid van deze voorzieningen. Aan tafel zit daarbij altijd een onderzoeker en een facilitator die het gesprek en de uitwisseling begeleidt. De bijeenkomsten leiden tot acties die door de deelnemende partijen worden ondernomen. In de volgende bijeenkomsten behandelen we de ervaringen en de resultaten van de acties. Uiteindelijk doel is te komen tot een antwoord op het vraagstuk. Dat antwoord kan vele vormen aannemen en wordt geheel bepaald en ontwikkeld door de deelnemende partijen aan de ontwikkelwerkplaats.

Cocreatie

Het onderzoek binnen deze bouwsteen krijgt dus letterlijk vorm in nauwe samenwerking met de verschillende maatschappelijke partijen. Ook het eindproduct van de bouwsteen is iets dat ontwikkeld wordt gedurende het traject en afhankelijk van de behoeften die tijdens de gesprekken boven tafel komen. Knevel: ‘Een van de opbrengsten is al het met elkaar in contact komen van de verschillende partijen’. De helft van de partijen die aan tafel zitten, kende elkaar niet. Als onderzoeker vraagt dit alles om een terughoudende insteek, waarbij het onderzoek de praktijk volgt in plaats van andersom. Van groot belang is het vermijden van de valkuil dat het onderzoek koste wat het kost leidend is, aldus Knevel.

Deze focus op het samen vorm geven en uitvoeren van het onderzoek is ook terug te zien in de werkwijze die binnen de bouwsteen gevolgd wordt. Zo is elke keer een andere partij gastheer en verantwoordelijk voor een bijeenkomst. Alle deelnemers hebben bovendien vooraf ingestemd met de voorwaarden die aan deelname aan het traject verbonden waren, zoals de aanwezigheid bij de bijeenkomsten. Dit geldt ook voor de jongeren met een beperking die betrokken zijn bij het onderzoek.

Related Articles